عبدالحسین بن علی محلاتی اصفهانیعبدالحسین بن علی محلاتی اصفهانی، از علمای اصفهان در اواخر دوره قاجاریّه بوده است. ۱ - معرفی اجمالیشیخ عبدالحسین محلاتی بن علی (میرزا بابا) بن حسین بن احمد بن محمّدشفیع اصفهانی (آخوند شفیعا خوش ابرو)، عالم فاضل، ادیب شاعر، محقّق جامع، از علمای عالیقدر اصفهان در اواخر دوره قاجاریّه بوده است. ۲ - تولد و تحصیلدر حدود سال ۱۲۷۰ق در محلاّت متولّد گردیده، در قم و اصفهان و نجف و کاشان نزد میرزا حبیب‌اللّه شریف کاشانی و در تهران نزد سیّدریحان‌اللّه کشفی بروجردی، تحصیل نموده و از سیّدعلی‌اصغر جاپَلَقی اجازه دریافت نمود و مدّت‌ها به درس حاج میرزا حبیب‌اللّه رشتی در نجف حاضر شده است. ۳ - اجتهادپس از نیل به مقام اجتهاد به اصفهان مهاجرت کرده و در آنجا به درس میرزا محمّدحسن نجفی حاضر شد. وی خواهر علاّمه فقیه حاج آقا منیرالدّین بروجردی را به زوجیّت گرفته و در مدرسه صدر خارج تدریس می‌فرموده و جمعی از افاضل به درس او حاضر می‌شده‌اند. ۴ - شاگرداناز جمله شاگردان مشهور او: مرجع عالیقدر آیت‌اللّه حاج آقا حسین بروجردی، سیّدمحمّدباقر احمدآبادی، حاج میرزا علی آقا شیرازی، سیّدعباس صفی دهکردی، میرزا محمّدباقر فقیه ایمانی و سیّدمحمّدعلی ابطحی بوده‌اند. ۵ - سرودن شعراو با وجود علم و فضل بسیار و مقام عالی تقوا، در فقر و تنگدستی به سر می‌برد و حتّی مجبور بود کتب مورد نیاز خود را استنساخ کند. او عالمی ادیب و شاعری ماهر بود و به عربی و فارسی شعر می‌سرود از جمله این دو بیت از اوست: "دلا تا کی به خود گرمی؟ ز خود قطع تمنّا کن ••• زخودبینی به خود آی و به خود، خود را هویدا کن" "زغفلت تا به کی مستی؟ به خود تا چند پابستی ••• کزین سختی ره رستی، ز هستی، دل معرّا کن". ۶ - وفاتوی سرانجام در روز جمعه ۲۲ ذی‌الحجه ۱۳۲۳ق وفات یافته و در تخت فولاد حوالی قبر فاضل هندی مدفون گردید. [۱]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۲، ص۷۶۶-۷۶۷.
[۲]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص۱۶۸-۱۷۰.
[۳]
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، نقباءالبشر، ج۳، ص۱۰۵۶-۱۰۵۸.
[۴]
قاسمی، رحیم، گلزار فضیلت، ص۱۸۳-۲۰۵.
[۵]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص۱۶۴.
[۶]
افتخار آفرینان استان مرکزی، ج۳، ص۲۲۴-۲۲۸.
[۷]
جناب، میرسیدعلی، الاصفهان: رجال و مشاهیر، ص۴۸۹.
۷ - آثار و تالیفاتکتب زیر از آثار اوست: ۱. «مسافت سفر»؛ ۲. «الشرط ضمن العقد»؛ این دو رساله ضمن مجموعه شماره ۱۴۷۴ در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی در قم موجود است. این نسخه‌ها به خط مؤلف است. [۸]
مرکز احیاء میراث اسلامی، فهرست خطی احیاء، ج۴، ص۳۱۰-۳۱۲.
۳. «المانه الغدیریه»؛ قصیده‌ای عربی که در مدح حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) و واقعه غدیرخم سروده شده و به خط مؤلف و در تاریخ ذی‌حجه ۱۳۰۲ق تحریر شده و به شماره ۱۱۴۷۵ در کتابخانه آیت‌اللّه مرعشی در قم موجود است. [۹]
حسینی اشکوری، سید احمد، فهرست مرعشی، ج۲۹، ص۱۰۱.
۴. «بیان زیارت عاشورا»؛ به فارسی که به خط شکسته نستعلیق و نسخ مؤلّف به شماره ۱۱۵۴۶ در کتابخانه آیت‌اللّه مرعشی در قم موجود است. ۵. «مشرق الظلام»؛ در شرح رساله «لآلی الکلام» در علم اعراب، تالیف: اسداللّه بن محمّد محلاّتی، که در کتابخانه آیت‌اللّه مرعشی در قم موجود است. [۱۰]
حسینی اشکوری، سید احمد، فهرست مرعشی، ج۲۹، ص۱۲۷۷.
۶. «حواشی بر قوانین»؛ ۷. «حواشی بر رسائل»؛ (حواشی بر فرائد»). ۸. «دیوان اشعار عربی و فارسی»؛ ۹. «رساله در قاعده تاخیر»؛ ۱۰. «رساله در عدالت»؛ ۱۱. «رساله در سجده سهو»؛ ۱۲. «رساله در لباس مشکوک»؛ ۱۳. «رساله در بلوغ»؛ ۱۴. «رساله در نماز جماعت»؛ ۱۵. «رساله در قاعده اشتغال»؛ ۱۶. «رساله در اصل برائت»؛ ۱۷. «رساله در قاعده فحص»؛ ۱۸. «رساله در تعریف علم اصول»؛ ۱۹. «رساله در سهو نماز»؛ ۲۰. «رساله در تطهیر به آب قلیل»؛ ۲۱. «رساله در قاعده بینه»؛ ۲۲. «رساله در اصل تعارض»؛ ۲۳. «رساله در تیمم»؛ ۲۴. «رساله در اصل لزوم عقد»؛ ۲۵. «شرح بر اصول کشف العظاء»؛ ۲۶. «مغتنم الدرر» در سه جزء: ۱- در تفسیر ۲- در روایات ۳- در متفرقات،که در بین سال‌های ۱۳۱۴ تا ۱۳۲۱ق آن را تالیف کرده است نزد مرحوم میرزا حبیب‌اللّه نیّر موجود بوده و نسخه‌ای از آن در مجله شهاب (شماره ۲۲) معرفی شده است. ۲۷. «تسلیت نامه»؛ که آن را مرحوم محلاّتی جهت دلجوئی و تسلای یک عالم اهل عربستان که وهابی بوده و سپس شیعه شده است، نوشته است. ۸ - پانویس
۹ - منبعمهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۴، ص۱۶۲. رده‌های این صفحه : علمای اصفهان قرن 13 (قمری) | علمای ایران قرن 13 (قمری) | فقیهان اصفهان سده سیزدهم(قمری) | فقیهان ایران سده سیزدهم(قمری) | مدفونان در تخت فولاد | نویسندگان اصفهان سده سیزدهم(قمری) | نویسندگان ایران سده سیزدهم(قمری)
|